Een paar mooie plekken
De Sint-Jansberg
was vele jaren in adellijk bezit tot het in 1982 werd overgedragen aan Natuurmonumenten. Op het gebied stonden een groot jachthuis en diverse boerderijen. Op de helling aan de Milsbeekse kant zijn drie vijvers aangelegd. Bij het jachthuis was een grote tuin en een nu nog te bewonderen ijskelder. Alle bebouwing is tijdens de Tweede Wereldoorlog verloren gegaan. Het is een prachtig bos- en wandelgebied met steile hellingen en beekjes, gevoed door water dat zo uit de stuwwal vloeit. Er zijn door Natuurmonumenten enkele wandelroutes uitgezet. Verschillende lange afstand wandelroutes, zoals het Pieterpad en Path of Wisdom doorkruisen dit gebied. Bij Plasmolen ligt een uit 1725 stammende watermolen die verschillende functies heeft gehad. De molen is in 1999 geheel gerestaureerd door en in beheer van een stichting die de molen regelmatig opent voor publiek. Ook stond in Plasmolen ooit een grote Romeinse villa, nu met een fraaie constructie zichtbaar gemaakt.
Koningsven/De Diepen
Aan de voet van de Sint-Jansberg ligt het gebied Koningsven/De Diepen. Er is in het verleden veel geschreven over de ongekende rijkdom aan plantensoorten en het voorkomen van allerlei vogels en andere dieren in het gebied. Het hoogveengebied werd in de eerste helft van de 20e eeuw ontgonnen om een groot aantal boeren in Milsbeek en Ottersum een perceel landbouwgrond te bezorgen. Het kostte veel moeite om dit ‘verloren land’ zodanig te bewerken dat erop geboerd kon worden. Het was waterrijk, vaak zelfs nat door de afwatering van de stuwwal en er werd heel lang turf afgegraven door de bevolking in de verschillende dorpen. Er waren grote stukken grond waar alleen heide groeide. Het hele gebied was een versnippering van kleine en heel kleine percelen. Dat maakte het niet gemakkelijk om de kost te verdienen.
Een aantal jaren geleden is er een samenwerking ontstaan tussen Natuurmonumenten en Teunesen Zand en Grint om na het afgraven van zand en grind het hele gebied terug te brengen in de staat van enkele honderden jaren geleden. Het lijkt erop dat de erg droge zomers de plannen geen goed hebben gedaan, maar de verwachtingen blijven niettemin hooggespannen. Waar de afgraving al gereed is, zijn al erg mooie stukken natuur ontstaan met mooie wandelgebiedjes, mooie heggen, perceeltjes met fruitbomen en veel glashelder water.
Tielebeek, klein maar fijn
Een natuurlijke beek geeft een extra dimensie aan een gebied. Zo ook de Tielebeek die de stuwwal verbindt met de Maas. Hij ontspringt aan de zuidkant van de stuwwal in het gebied Koningsven/De Diepen en wordt onder andere gevoed door kwelwater dat uit de stuwwal komt. De beek stroomt door de bebouwde kom van Milsbeek, passeert natuur en landbouw, doorsnijdt de Maasduinen die in deze omgeving beginnen en komt via natuurgebied ‘De Gebrande Kamp’ in de Maas uit.
Langs een deel van de Tielebeek kan worden gewandeld. Een gemarkeerd struinpad in het gebied ‘Achterbroek-Bulten-Gebrande Kamp’ geeft een prachtige kijk op de beek en de flora en fauna. De beek heeft hier een aantal stijlwanden. Het ijsvogeltje en de das maken hiervan dankbaar gebruik. Dit pad voert ook langs bezienswaardigheden, zoals een dassenburcht, de plek waar in 1641 de circumvallatielinie lag, de stuw in de Bosschebrugweg en de restanten van een smalspoorbruggetje in de Gebrande Kamp. Waar de Tielebeek in de Maas uitmondt is een prachtig uitzicht op de Brabantse oever en het klooster St. Agatha.
In 2016 is gestart met herstelwerkzaamheden aan de beek. Natuurwaarden worden versterkt en er worden maatregelen genomen om verdroging van het gebied tegen te gaan. De beek voert niet alleen water af, maar heeft grote betekenis voor de waterhuishouding en de flora en fauna van de omgeving. De beek zorgt voor een nog mooier en gevarieerd gebied.
De Gebrande Kamp, een pareltje in Milsbeek!
De Gebrande Kamp behoort tot het stroomgebied van de Maas. Bij hoog water neemt de Maas het gebied in bezit en wordt het ontoegankelijk. Gedurende het grootste deel van het jaar staat het water in de Maas niet zo hoog en is het een schraler deel van het Maasuiterwaard. In droge perioden verdroogt het gebied vrij snel waardoor grassen verdorren. ‘Gebrand gras’ heette dit in de volksmond, vandaar de naam.
De Maas heeft in de loop der eeuwen klei in het gebied afgezet. Deze maasklei is geschikt voor baksteenfabricage. Daarom stond er in Milsbeek een steenfabriek die zijn klei onder andere uit de Gebrande Kamp haalde. Voor deze kleiwinning werd in de 20e eeuw een smalspoortreintje gebruikt. Het treintje en de spoorbaan zijn verdwenen, maar het smalspoorbruggetje over de Tielebeek herinnert ons nog aan deze bedrijvigheid.
Naar aanleiding van de hoge waterstanden in 1993 en 1995 zijn de dijken langs de Maas verhoogd en versterkt. De benodigde klei is deels uit de Gebrande Kamp gehaald. Na deze kleiwinning is het gebied aan de natuur overgelaten en is een bijzondere flora en fauna ontstaan. Het is het leefgebied van de bever en broedgebied van vele vogelsoorten. In de zogenaamde stroomdalflora is zeldzame vegetatie aangetroffen. Het gebied heeft een bijzonder reliëf. De Maasterrassen zijn te herkennen en bovendien heeft de kleiwinning gezorgd voor hoogteverschillen en een aantal watergebieden. Bijzonder zijn de kwelgeulen die door Rijkswaterstaat in 2018 zijn hersteld.
De Gebrande Kamp was tot 2016 ontoegankelijk. Met de komst van een struinpad is dit mooie gebied weer toegankelijk gemaakt. Het struinpad loopt langs een aantal bijzondere plekjes.
